Sociale bijdragen betalen als zelfstandige

In ruil voor uw bijdragen krijgt u bepaalde sociale rechten:

• gezinsbijslag
• pensioen
• terugbetaling van medische verzorging
• uitkering bij ziekte, arbeidsongeschiktheid of invaliditeit
• uitkering bij noodgedwongen stopzetting en faillissement (via de faillissementsverzekering)

Voor u start als zelfstandige, moet u zich aansluiten bij een sociale verzekeringsfonds. Bent u niet aangesloten bij een fonds op de dag dat u start? Dan wordt u automatisch aangesloten bij de Nationale Hulpkas voor Zelfstandigen, het sociale verzekeringsfonds van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen van de Zelfstandigen (RSVZ).

U betaalt de bijdragen per kwartaal aan uw sociale verzekeringsfonds. Bij het begin van elk kwartaal krijgt u een afrekening van uw sociale verzekeringsfonds voor de bijdragen van dat kwartaal. Dat bedrag moet u voor het einde van het kwartaal op de rekening van het sociale verzekeringsfonds storten. De kwartalen beginnen op:

• 1 januari
• 1 april
• 1 juli
• 1 oktober.

De sociale bijdragen die u moet betalen, worden berekend op basis van uw belastbaar jaarinkomen. Dat zijn alle inkomsten die u over een volledig jaar had, na aftrek van alle kosten die u hebt gemaakt.

Uw definitieve bijdragen worden berekend op de inkomsten die u in datzelfde jaar had. U betaalt uw bijdragen voor 2022 dus op basis van uw inkomsten van 2022. Maar doordat uw beroepsinkomsten van 2023 pas een of twee jaar later door de fiscus worden vastgesteld, kan uw sociale verzekeringsfonds uw definitieve bijdragen uiteraard pas bepalen zodra het uw inkomsten voor 2022 kent. Daarom betaalt u tot dan voorlopige bijdragen aan uw sociale verzekeringsfonds. De voorlopige bijdragen worden berekend op de inkomsten van het lopende jaar.

U kunt er ook voor kiezen uw voorlopige bijdragen te laten verhogen, als u vermoedt dat u in 2023 meer zult verdienen dan het voorgaande jaar. Op dezelfde manier kunt u uw voorlopige bijdragen laten verlagen, als u denkt dat uw beroepsinkomen van 2023 lager zal liggen dan dat vorig jaar. U moet uw sociale verzekeringsfonds er wel van overtuigen dat uw inkomsten gedaald zijn, want het moet zijn akkoord geven.

Zodra de fiscale administratie de definitieve beroepsinkomsten van het bijdragejaar kent, zal het socialeverzekeringsfonds een eindafrekening van uw sociale bijdragen maken. Als u te weinig betaald hebt, dan moet u bijbetalen. Hebt u al te veel bijdragen betaald, dan krijgt u een terugbetaling.

Zeker bij starters kan die eindafrekening soms hoger uitvallen dan u vooraf had ingeschat. U kunt onaangename verrassingen vermijden door vrijwillig iets hogere provisies te storten. Dat is ook interessant omdat uw sociale bijdragen volledig fiscaal aftrekbaar zijn.

Als u een startende zelfstandige bent, dan kunt u uiteraard niet naar eerdere inkomsten kijken. Dan betaalt u een voorlopige bijdrage. U kunt kiezen tussen een forfaitaire minimumbijdrage en een bijdrage op geschatte inkomsten.

Forfaitaire minimumbijdrage

Als u kiest voor de forfaitaire minimumbijdrage, dan betaalt u de eerste 3 jaar het minimumbedrag dat door de overheid wordt opgelegd.

• de forfaitaire minimumbijdrage voor een zelfstandige in hoofdberoep is 751,25 euro voor het eerste jaar (cijfer 2022)
• de forfaitaire minimumbijdrage voor een zelfstandige in bijberoep is 83,11 euro voor het eerste jaar (cijfer 2022).

Die bedragen stijgen lichtjes in het tweede en het derde jaar. Bovenop dat bedrag betaalt u nog de werkingskosten van het sociale verzekeringsfonds.

Na de eerste 3 jaar van uw loopbaan als zelfstandige zal het sociale verzekeringsfonds uw sociale bijdragen opnieuw berekenen op basis van uw werkelijke inkomsten gedurende die 3 jaar. Het verschil tussen wat u in die jaren al hebt betaald en de uiteindelijk verschuldigde sociale bijdragen moet u dan nog bijbetalen.

Bijdrage op geschatte inkomsten

U kunt de bijdrage die u betaalt, ook berekenen op basis van een schatting van uw inkomsten. Dat systeem heeft een aantal voordelen.

• U vermijdt dat u achteraf flinke herzieningen moet bijbetalen.
• Doordat u hogere bijdragen betaalt, ligt uw inkomen van de eerste drie jaar lager, waardoor u ook in het vierde, vijfde en zesde jaar minder sociale bijdragen betaalt.

Uw boekhouder of uw sociale verzekeringsfonds kan u helpen om op basis van uw geschatte inkomsten de hoogte van uw sociale bijdrage te bepalen.

Als u uw sociale bijdragen niet kunt betalen, kunt u een aanvraag doen om geheel of gedeeltelijk van de betaling van uw bijdragen vrijgesteld te worden. U kunt zo voor één of meerdere kwartalen vrijstelling van betaling van sociale bijdrage krijgen. Ook verhogingen wegens laattijdige betaling kunnen op die manier kwijtgescholden worden. Let wel: periodes waarvoor u vrijstelling van bijdragen krijgt, tellen niet mee voor uw pensioen.

Vraag de vrijstelling van bijdragen aan bij uw sociale verzekeringsfonds. Uw sociale verzekeringsfonds zal uw dossier doorsturen naar de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen. Die commissie geeft vrijstelling als ze oordeelt dat u behoeftig bent.

Alleen zelfstandigen in hoofdberoep en gepensioneerden kunnen vrijstelling van sociale bijdragen krijgen. Zelfstandigen in bijberoep krijgen nooit vrijstelling.